Vegan Üretim Danışmanlığı
Vegan Belgesi ve sertifika süreci hakkında bilgilendirme yapmadan önce Vegan ve Veganlık kavramlarını tanımlamak faydalı olacaktır.
Vegan Nedir?
Veganlık, hayvansal hiçbir ürünün tercih edilmediği Vejetaryen beslenmenin bir kültür ve yaşam biçimi halini aldığı beslenme şeklidir. Elsie Shrigley ile Donald Watson tarafından 1944 yılında Vejetaryen kelimesinden türetilmiştir. İnsanların beslenme ve yaşam alanlarından hayvansal ürünleri tümüyle çıkartıp temel beslenme kaynağı olarak bitkisel gıda ve ürünleri tercih ettiği yaklaşım “Vegan” ya da “Veganlık” olarak tanımlanmaktadır. Veganlık, vejetaryenlikten farklı olarak; et haricinde ipek, yün, bal, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal diğer mamullerin de kullanımından ve tüketilmesinden uzak dururlar. Vegan beslenme tarzının fikri temelinde sağlıklı yaşama arzusu, hayvan sevgisi ve hayvanlara yapılan eziyetlerin önüne geçme isteği ve de dini inanışlar yatmaktadır. Çağımızda kişilerarası ve uluslararası etkileşimin yaygınlaşmasıyla Veganlık dünya genelinde milyonlarca kişi tarafından benimsenmiş ve başlı başına bir kültür halini almıştır. Milyonlarca kişiye hitap eden Vegan beslenme kültürü doğal olarak kendi gıda pazarını da oluşturmuş durumdadır. Veganlar, gıda sektörü haricinde tekstil, ayakkabı, deri ürünleri, kimya ve kozmetik ürünleri ile ilaç sektöründe de hayvansal kaynaklı ürünleri tercih etmedikleri için üreticiler bu tercihler doğrultusunda ilgili sektörlerde Vegan yaşam tarzına uygun ürünler imal ederek piyasaya sunmaya başlamışlardır.
Vegan Belgesi Nedir?
Vegan ürünlere talebin hızlı şekilde arttığı günümüzde Vegan beslenme kültürüne yönelik ürün arzı da bir hayli artmış ve çeşitlenmiştir. Bu durum standart denetim mekanizmaları haricinde Veganlık üzerine uzmanlaşmış otoritelerin denetimini gerekli kılmaktadır. ISQ ve V-Label dünya genelinde gıdadan kozmetiğe kadar mamullerin vegan ya da vejetaryen kültürünün gereklerine uygun olarak üretilip üretilmediğini denetleyen, tescilleyen, pazarı kontrol eden ve bu kültürün güvenle geleceğe taşınmasına imkân veren faaliyetleri yerine getiren kuruluşlar olarak öne çıkmaktadır. Bu kuruluşlar tarafından yapılan denetim ve tescil faaliyetleri neticesinde üreticilere verilen sertifikaya Vegan Belgesi denilmektedir.
Vegan Belgesi Nereden Alınır?
Dünya genelinde belgelendirme ve denetim konusunda önemli çalışmaları olan ISQ tarafından akredite edilmiş ve ISQ-NAP 7 sertifikasına sahip yerel kuruluşlardan alınabileceği gibi uluslararası tanınırlığa, denetim ve sertifikasyon altyapısına sahip V-Label gibi diğer Vegan kuruluşlarından da Vegan Belgesi alınabilmektedir.
Vegan Belgesi Nasıl Alınır?
Üretici kuruluşların V-Label veya ISQ’ya yaptıkları başvurudan sonra teklif ve sözleşme aşamasına geçilmektedir. Teklif ve Sözleşme aşamasında mutabakat sağlanırsa takiben denetim ve kontrol aşamasına geçilmektedir. Denetim ve kontrol süreci uzunca bir süreçtir ve bünyesinde üretim, ürün ve içerik aşamaları, görsel ve deneysel metotlar ve de uygunluk durum tespit faaliyetlerini barındırmaktadır. Bu sürecin sonunda denetimi olumlu neticelenen kuruluşa Vegan Belgesi verilmektedir.
Vegan Belgesi Ne Kadar Sürede Alınır?
Belgelendirme süreci, başvurunun alınması, inceleme ve değerlendirmelerin yerine getirilmesi, denetimler ve denetimler sonucu tespit edilen uygunsuzlukların giderilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Bu süreç yaklaşık olarak 1 ila 3 hafta kadar sürebilmektedir. Vegan Belgesi alım süreci proses ve ürün yapısına bağlı olarak 13 haftaya kadar uzayabilmektedir.
Vegan Belgesi ya da Vejetaryen Belgesi Nasıl Ayırt Edilir?
Belgelendirilmesi talep edilen mamulün içeriği, ISQ veya V-Label’in başvuru departmanlarınca incelendikten sonra ürün içerikleri “Vegan” veya “Vejetaryen” kriterlerinden hangisine uygunsa o sertifika verilmektedir. ISQ onaylı ürünlerin ambalajında ISQ-NAP 7 damgalı Vegan Belgesi ya da Vejetaryen Belgesi logosu bulunmaktadır. V-Label onaylı ürünlerin ambalajında ise türüne göre LABEL ya da VEGETARIAN ibareleri bulunmaktadır. Bruno Nascimben isimli İtalyan Profesör, Vegan yaşam tarzını 1985 yıllında tasarladığı bitki şeklindeki V logosu ile sembolleştirmiştir ve tasarlanan bu işaretle birlikte Vegan yaşam tarzında önemli mesafeler kat edilmiştir. Prof. Bruno Nascimben bu logonun kuruluşlarca ücretsiz olarak kullanmasına da müsaade etmiştir. Avrupa’da aynı yıl yapılan Vejetaryen Kongresi’nde bu Vegan logosu benimsenerek uluslararası işaretler statüsüne dahil olmuştur. 1996 yılından itibaren global ölçekte kullanımı pekiştirilen bu sembol, üretici firmaların kendilerini Vegan tüketicilere ifade etmeleri ve tüketicilerin Vegan ürün taleplerini karşılama hususunda logo kullanımının önemini ortaya koymuştur.
Vegan Belgesi Denetimlerinin İşleyişi
Sertifika alım sürecini prosedürlere uygun olarak tamamlayan kuruluş ile V-Label veya ISQ Denetim Departmanı arasında sağlanan mutabakatla belirlenen bir tarihte firmanın ürün çeşitliliğine de bağlı olarak 1 günden az olmamak üzere denetim gerçekleştirilmektedir. Vegan Belgesi denetimlerinde ürün, üretim prosesi, alt-yapı, çevre ve mamul (nihai ürün) test raporları V-Label veya ISQ Baş Denetçisi tarafından incelenmektedir. İnceleme sonucunda standartlara uygunsuzluk tespit edilmişse, bu durum firmaya bildirilmektedir. Üretici firmaya tespit edilen uygunsuzlukları en fazla 3 ay içerisinde gidermesi gerektiği bildirilir ve denetim raporu sunumuyla denetim sonuçlandırılır.
Vegan Belgesine Uygunsuzluk Sorunu
Sertifika sahibi kuruluşlar Vegan Belgesi alırken taahhüt ettikleri ve yerine getirdikleri şartları her daim sağlamakla yükümlüdürler. Prosedürler ihlal edildiği ve yanıltıcı bilgiler verildiği takdirde Vegan üreticileri öncelikli olarak Vegan Belgesi iptali sorunuyla karşı karşıya kalmaktadır. Sertifika iptal edildikten sonra da bu durum tüketicilere ilan edilmektedir. Bunun yanı sıra firmaya uygulanacak tazminat hükmü mevcuttur ve firma para cezası ödemektedir.
